Климакс кезіндегі депрессия: белгілері және емі

Климакс пен нашар көңіл-күй жиі қатар жүреді, менопауза кезінде көптеген әйелдер эмоционалды жағдайдың төмендеуін ғана емес, ауыр бұзылуларды - невроздар мен депрессияны бастан кешіреді. Психоэмоционалдық өзгерістердің оқшауланбағанын және табиғи гормондық өзгерістермен де, субъективті өзін-өзі бағалаумен де байланысты болуы мүмкін екенін түсіну маңызды.

Асқынулардың алдын алу және жағдайды нашарлатпау үшін бұл белгілерді елемеуге болмайды. Дәрілерді, психотерапияны қабылдау, өзіңізге көңіл бөлу және кейбір ұсыныстарды орындау арқылы өмірдің жаңа кезеңіне эмоционалды түрде байсалды және жұмсақ өтуге болады.

Менопауза кезіндегі көңіл-күйдің өзгеруіне не әсер етеді?

Көптеген адамдардың сұрағы: менопауза мен көңіл-күй бір-бірімен қалай байланысты? Бұл өте қарапайым: әйел жыныстық гормондары эстрогендер көтеріңкі психоэмоционалды жағдайды сақтауға тікелей қатысады. Гормон деңгейінің төмендеуі, сондай-ақ жаңа мәртебеге жеткіліксіз бейімделу әртүрлі физиологиялық реакцияларды, мінез-құлық пен көңіл-күйдің өзгеруін тудырады.Репродуктивті жасында кем дегенде бір рет депрессияны бастан өткерген әйелдерде менопауза аясында оның даму ықтималдығы жоғары екендігі туралы дәлелдер бар. Жалпы, көңіл-күйдің өзгеруі мен бұзылуларын тудыруы мүмкін бірнеше факторлар бар. Осы факторларды толығырақ қарастырайық.

Гормоналды өзгерістер

Менопауза кезінде аналық бездер шығаратын әйел жыныстық гормондарының деңгейі төмендейді. Бұл жағымды эмоционалдық жағдайға жауап беретін бақыт гормоны серотониннің ізашары - триптофанның өндірісінің төмендеуіне әкеледі.Сондықтан серотониннің жетіспеушілігі депрессиялық бұзылулардың дамуы үшін маңызды физиологиялық қауіп факторы болып табылады.

Психологиялық себептер

Менопауза мен депрессия өмірдің жаңа кезеңін субъективті қабылдауға байланысты бір-біріне әсер етеді. Климакс кезінде әйел өзіне деген көзқарасын қайта қарастырады: ол репродуктивті функциясын жоғалтады және оның репродуктивті жоспарларын жүзеге асыруға уақыты болмағанына өкінуі мүмкін.

Дене өзгеріске ұшырайды – эстрогендердің жетіспеушілігі және коллаген өндірісінің төмендеуі салдарынан тері серпімділігін жоғалтып, босап қалады, ал гормоналды өзгерістер жамбас, іш және бөксе аймағында жергілікті май жиналуына әкеледі. Тері астындағы май қабатының ұлғаюы аналық бездердің қызметінің бәсеңдеуімен бірге басталады, өйткені май тіні жыныстық гормондардың өндірілуін өз мойнына алып, эстроген жетіспеушілігін өтеуге тырысады.

Әйел әдеттегі диетаны ұстануды жалғастырса және зат алмасу процестерде болған өзгерістерді ескермесе, мұндай жағдайда салмақтың өсуі айқын байқалады. Осыдан сыртқы келбет, жыныстық өмірдегі өзгерістер және көңіл-күйдің төмендеуі туралы алаңдаушылық пайда болады.

Әлеуметтік аспект

Менопауза кезеңі өмірдегі елеулі өзгерістермен жиі сәйкес келеді: балалар өсіп, ата-анасының үйінен кетеді, олармен қарым-қатынас сирек болады. Егер жұбайымен немесе жалғыздықпен байланысты мәселелер туындаса, әйелді ауыр уайым күтеді. Денсаулықтың нашарлауы, ысынулар, терлеу, бастың жиі ауруы әлеуметтік байланыстар санының төмендеуіне әкелуі мүмкін. Кейде әйелдер жұмыста қиындықтарға тап болады, әсіресе жоғары лауазымға байланысты белсенділікті қажет ететін міндеттерді орындауға күш жеткіліксіз болған кезде. Осыған байланысты кейде жұмысты өзгертуге немесе баяулатуға тура келеді, бұл қосымша алаңдаушылық көзіне айналуы мүмкін.

Ілеспе аурулар

Менопаузадағы депрессияның белгілері мен емі соматикалық аурулардан зардап шегетін көптеген әйелдерге таныс. Сирек кездесетін әйел менопаузаға толық сау болып кіретінін есте ұстаған жөн. 50 жасқа жақын өзгерістердің жиі серіктері артериялық гипертензия, жамбас қуысы мүшелерінің созылмалы аурулары, несеп-жыныс жүйесінің аурулары және т.б.

Басқа мүшелер мен жүйелердің қатарлас аурулары денсаулыққа байланысты проблемаларға әкелуі және менопаузаның келесі белгілерін күшейтуі мүмкін:

• тершеңдік;
• ысынулар;
• жүректің жылдам соғуы (тахикардия шабуылдары);
• қан қысымының жиі өзгреуіі;
• бас аурулары;
• бұлшықет ауыруы;
• жалпы дімкәстік;
• ұйқысыздық;
• бас айналу және т.б.

Денсаулықтың нашарлығы өмір сапасын айтарлықтай төмендетеді және депрессияның маңызды қауіп факторы болып табылады.

Өмір салты

Жастық шақта әйел өмірдің жоғары ырғағын сақтай алады. Кәсіби тұрғыдан өзінің қабілетін іске асыра білу, жоғары табысқа жету деген ұмтылыс белсенділіктің артуына әкеледі, онымен әйел сәтті күреседі.

Менопауза белгілерінің басталуымен бұл қарқынды сақтау әлдеқайда қиын. Ал егер зиянды әдеттер болса, бұл көңіл-күйдің бұзылуын күшейтеді.

Депрессияның белгілері

Климакс кезіндегі депрессия белгілері мен менопаузадағы әйелдердің көпшілігіне тән эмоционалды жағдайдың төмендеуін ажырату маңызды. Депрессия, менопауза сияқты, бірте-бірте дамуы мүмкін және оның көптеген белгілерін менопаузаның көріністерімен оңай шатастыруға болады.

Маманға барудың себебі болып табылатын депрессия белгілерінің тобы:

• Бірнеше апта бойы апатия. Депрессия - бұл төмендеген немесе мұңды көңіл-күй ғана емес, ол болып жатқан нәрсеге немқұрайлылықпен, бұрын ұнаған нәрсеге қызығушылықты жоғалтудан көрінуі мүмкін. Эмоциялар жоқ - қуаныш та, қайғы да жоқ.
• Сыртқы келбетке, тамаққа және т.б. немқұрайлылық. Әйел қайда баруға, не жеуге, не киюге толық немқұрайлылық танытады. Нені қалайтынын түсіне алмай, жиі қатып қалғандай болады.
• Өзіңізге қамқорлық жасауға деген ұмтылыстың болмауы, күнделікті әрекеттерге назар аудармау. Ауыр жағдайларда, тіпті тістерді тазалау және душ қабылдау әйелге қиынға соғады, ол өзін ваннаға апару үшін көп күш жұмсайды.
• Жіберілген мүмкіндіктерді сезіну, өміріңізді бақылауды жоғалту.
• Ұйқының бұзылуы. Бұл симптомды ұйқысыздық туралы айтатын болсақ, менопаузаның бір көрінісімен шатастыруға болады. Бірақ менопауза кезіндегі депрессия шамадан тыс ұйқышылдықпен де көрінуі мүмкін екенін атап өткен жөн.
• Тұйықтық, әлеуметтік белсенділікті шектеу, бәрінен алшақтау.
• Тітіркену көңіл-күйдің өзгеруімен қатар менопаузаның ең жиі кездесетін белгілерінің бірі. Бірақ бұл депрессияның қауіп дабылы болуы мүмкін.
• Мазасыздықтың жоғарылауы, фобиялар, қорқыныштар, тұрақты нейро-эмоционалды кернеу сезімі, қоздырылған қал жай.
• Дәрменсіздік, сұраныстың жоқтығы және құнсыздық, өзін төмен сезіну туралы идеялар.
• Жоспарлардың жоқтығы, келешекке бұлыңғыр көзқарас, сондай-ақ өткенге теріс баға беру.
• Іс-әрекеттерінде шешімсіздік, белгісіздік пайда болды.
• Зейінсіздік және зейінді шоғырландырудың қиындауы.
• Тамақтану бұзылыстары: бақылаусыз тамақтану кезеңдері, содан кейін тағамға немқұрайлы қарау кезеңдері.

Депрессияның басқа белгілері бар, бірақ олар онша ерекше емес. Көбінесе менопауза дүрбелең шабуылдарымен бірге жүреді. Бұл тек жақсы маман шешетін күрделі мәселе. Дәрігер симптомдарды түсіндіреді және менопауза кезінде дүрбелеңді жоюға немесе олардың санын азайтуға көмектесетін емді тағайындайды.

Жалпы, кез келген психологиялық ыңғайсыздықпен менопауза кезінде ауыр психикалық проблемаларды болдырмау үшін психолог немесе психотерапевтпен кеңескен жөн. Маман эмоционалды фон реттеуге, ағымдағы өзгерістерді қабылдауға және өмірдің толықтығын қалпына келтіруге көмектеседі.

Қөңіл-күйдің жиі өзгеруін қалай азайтуға болады?

Климактериялық невроз және менопауза аясындағы депрессиясы екі түрлі нәрсе сондықтан алдымен көңіл-күйдің ауыр бұзылулары жоқ екеніне көз жеткізу өте маңызды. Дәрігер депрессияны жоққа шығарғаннан кейін міндетті түрде эмоционалды жағдайды түзету бойынша ұсыныстар береді.

Дәрісіз көңіл-күйдің жиі өзгеруін азайту қарапайым ұсыныстарды орындау арқылы мүмкін. Негізгі кеңес - физикалық белсенділікті сақтау. Орташа деңгейдегі жаттығу эндорфиндердің, бақыт гормонының басқа түрін өндіруді ынталандырады және ұзақ уақыт бойы көтеріңкі көңіл-күйді сақтауға көмектеседі.

Денсаулыққа сай келетін әрекетті таңдау керек. Жұмсақ жаттығуларға су аэробикасы мен пилатес, жүзу, жеңіл жүгіру, йога, серуендеу, би кіреді. Сіз аптасына бірнеше күнді толыққанды жаттығуларға бөле аласыз, бірақ кем дегенде күн сайын аз уақыт болса да белсенділікке арнаған дұрыс.

Жаңа оң әсерлер апатияны жоюға және эмоционалды жағдайды жақсартуға көмектеседі. Біздің миымызға әртүрлі сезімдерден алынған әртүрлі ақпарат көңіл-күйдің жақсаруына ықпал етеді. Жаңа дәммен/иіспен танысуға, жұмыс істеудің басқа бағыттарын ашуға, бұрын болмаған жерлерге демалысқа баруға болады.

Дәрумендер мен микроэлементтердің жетіспеушілігімен жүйке жүйесінің бұзылуын күшейтпеу үшін теңдестірілген диетаны ұстану маңызды. Майлы балық құрамындағы омега-3 қышқылдарын, сондай-ақ кальцийді, В дәрумендерін және т.б. жеткілікті мөлшерде қабылдау ерекше маңызды болып табылады. Кофеинді сусындар мен миды ынталандыратын кез келген заттардан, соның ішінде алкогольден бас тартқан дұрыс.

Менопауза кезінде депрессияны қалай емдеуге болады?

Менопаузадағы депрессияны емдеу кешенді тәсілді және нақты препараттарды тағайындауды талап етеді. Тексеруге тек гинеколог қана емес, сонымен қатар психотерапевтте қосылуы керек, өйткені климакс әйелдің психикасына қатты әсер етеді.

Дәрігерге көріну үшін ұялудың қажеті жоқ. Дүние жүзіндегі миллиондаған әйелдер осылай жасайды. Депрессия - бұл әзіл немесе қыңырлық емес, ауыр ауру, оны жалғыз жеңуге болмайды. Егер менопауза мен психикалық бұзылулар қатар жүрсе, денсаулыққа айтарлықтай зиян келуі мүмкін.

Терапияның негізі гормондарды алмастыратын препараттар болуы мүмкін, ал егер оларды қабылдауға болмайтын жағдайлар болса, өсімдік тектес препараттарды қолдануға болады. Сондай-ақ, дәрігер В дәрумендерін, магнийді қосымша қабылдауды тағайындай алады.

Менопауза кезінде жалпы жағдайды түзету, депрессия мен стресс белгілерін жою әйелдің эмоционалдық жағдайын айтарлықтай жақсартады.