Менопаузаның диагностикасы: талдаулардың қандай түрлерін жасау керек

Менопауза кезеңі - әйелдің ұрпақты болу функциясының табиғи төмендеуі. Кейбір әйелдер бұл кезеңді байқамай өтеді, бірақ көбінесе ол әртүрлі дәрежедегі белгілермен жүреді. Бұл кезең әдетте 45-50 жаста басталады және денсаулықты бақылау үшін дәрігермен кеңесу маңызды.

Сондай-ақ, климакс кезінде де, ол басталмас бұрын да денсаулықты үнемі бағалау үшін жалпы талдауларды тапсыру маңызды болып табылады. Бірақ егер менопаузаның басталғаны туралы күдік болса, дәрігер арнайы зерттеулерді тағайындай алады.

Климакс басталған кезде диагностика не үшін қажет?

Климакс ешқандай белгілерсіз басталып, тек етеккір циклының бұзылуымен шектелуі мүмкін. Дегенмен, көп жағдайда менопауза кезеңі бір үлгідегі белгілермен көрінеді: ысынулар, тершеңдік, жүректің жиі соғу ұстамалары, бас айналу және т.б. Қай жағдай болмасын анық диагноз қойып керекті емді тағайындау үшін ұқсас белгілері бар басқа аурулардың жоқтығына көз жеткізу керек.

45 жастан кейін 3-6 ай бойы етеккірдің болмауы немесе аздаған мөлшерде қанның бөлінуі сияқты белгілер назар аударуды және диагнозды анықтауды қажет етеді. Циклдің бұзылуы пременопаузаның да, гормоналды бұзылулардың да көрінісі болуы мүмкін. Зертханалық диагностикалық әдістер қалқанша безінің, ұрпақты болу мүшелер жүйесінің ауруларын және басқа да ауруларды жоққа шығаруға көмектеседі.

Талдаулардың қандай түрлері қосылу керек

Менопаузаның басталуы әйелдің ұрпақты болу мүшелер жүйесінің қайтымсыз өзгерістермен сипатталады. Аналық бездердегі фолликулдар саны және сәйкесінше әйел жыныстық гормоны эстрадиол деңгейі де азаяды. Жауап ретінде ми функциясы өшіп жатқан аналық бездердің жұмысын ынталандыруға тырысады және фолликулды ынталандыратын гормонның (ФЫГ) жоғары мөлшерін өндіре бастайды.

Гипофиздің алдыңғы бөлігінің тағы бір гормоны - лютеиндеуші гормон, ол да менопауза кезінде көтеріледі.Климакс кезінде міндетті түрде тексеру керек гормон - бұл эстрадиол. Ол аналық бездерде өндіріледі және әйел ағзасының әл-ауқатының белгісі болып табылады. Барлық дерлік тіндер мен мүшелер онымен тығыз байланыста, ең алдымен, жатыр, қынап және сүт бездері. Ол сондай-ақ фолликулды ынталандырушы гормон (ФЫГ) өндірісін басуға қатысады.

Эстрадиолдың ең жоғары деңгейі овуляция кезінде байқалады. Фолликулдар санының азаюына және олардың эстрадиол өндірісіне байланысты етеккір тоқтайды, ысынулар, остеопороз және менопаузамен байланысты басқа белгілер дамиды.

Сондықтан менопаузаны диагностикалау және/немесе дұрыс терапияны таңдау гормондардың зертханалық талдауын қажет етеді:

• фолликулды ынталандырушы гормон (ФЫГ);
• эстрадиол.
• ТТГ;
• лютеиндеуші гормоны (ЛГ);
• пролактин;
• кальцитонин;

Бұл талдаулар әйелдің гормоналды жағдайын бағалауға көмектеседі. ФЫГ және ЛГ деңгейлерінің жоғарылауы, сондай-ақ эстрадиол деңгейінің төмендеуі жаңа гормоналды күйді көрсетеді. ТТГ және кальцитонин деңгейі қалқанша безі мен сүйек жүйесінің патологиясын болдырмауға мүмкіндік береді, сонымен қатар мида орналасқан эндокриндік без - гипофиздың ықтимал патологиясын болдырмау үшін пролактин деңгейін білу қажет.

Кейбір жағдайларда бірқатар зерттеулер қажет. Мысалы, егер менопаузаның алғашқы белгілері қазірдің өзінде пайда болса, бірақ етеккір әлі жалғасып жатса, дәрігер циклдің 6-шы күні және зерттеуден кейін бір аптадан кейін ФЫГ тестін тағайындай алады. Етеккір болмаған жағдайда зерттеулер кез келген қолайлы күнде жүргізіледі.

Арнайы талдаулардан өтумен қатар, жыл сайын басқа зерттеулерден өту маңызды: жалпы қан талдауы, липидті профиль, биохимиялық қан талдауы (созылмалы аурулары бар адамдар үшін). Дәрігер осы және басқа зерттеулерді тағайындай алады: кальций, фосфор, D дәрумені және т.б. деңгейін анықтау.

Айта кететін жайт, жыл сайын барлық әйелдерге маммографиядан және жамбас қуысы мүшелерінің ультрадыбыстық зерттеуінен өту маңызды. Бұл алдын алу скринингтері менопауза диагностикасы бағдарламасының бөлігі болуы мүмкін. Ультрадыбыстық зерттеу нәтижелері бойынша дәрігер аналық бездер мен жатырдың жай-күйі мен қызметін анықтай алады, демек, тұжырымдама мүмкіндігі туралы қорытынды жасай алады (мысалы, аналық безде фолликул пісіп жатқан болса), менопауза келу уақытны болжау және т.б.

Менопаузаның диагностикасы үшін қандай дәрігерлермен кеңесу керек

Менопауза кезінде гормондарға қан талдауын акушер-гинеколог тағайындайды. Сонымен қатар, маман жыныстық гормондар мен қалқанша безінің гормондарының деңгейін анықтауға, сондай-ақ көрсетілген болса, биохимиялық зерттеулерге бағыттайды.

Дегенмен, ішкі мүшелерден немесе қалқанша безінен ықтимал ауытқулар анықталса, гинеколог сізді басқа профильдегі маманға - эндокринологқа жібереді.

Зерттеулерге қалай дайындалу керек

Зертханалық талдауларға арнайы кешенді дайындық қажет емес, бірақ келесі ұсыныстарды сақтау маңызды:

• қан тапсырудан бір күн бұрын майлы тағамдарды, ауыр тағамдарды жеуден бас тарту;
• сынама алудан 8 сағат бұрын тамақ ішпеу (газсыз таза суды ішуге болады);
• гормоналды препараттарды қолдануды болдырмау, бірақ тек дәрігермен келісе отырып;
• қан алудан бір күн бұрын ауыр физикалық белсенділікті, стрессті болдырмауға тырысу;
• сынақтан кем дегенде 3 сағат бұрын темекі шегуді тоқтату.

Бұл менопауза кезінде әйел гормондарын талдаудың нақты нәтижелерін алуға мүмкіндік береді.